Diagnostyka przewodu pokarmowego
Każdy lekarz zgodzi się ze stwierdzeniem, że nic nie zastąpi rozmowy z Pacjentem. Dlatego też tak istotnym elementem w diagnostyce nowotworowej przewodu pokarmowego jest starannie zebrany wywiad. Dzięki temu lekarz może w sposób bardziej precyzyjny dobrać metodę diagnozowania choroby, jak również – w dalszym etapie – wybrać najskuteczniejszą, możliwą terapię. W przypadku podejrzenia nowotworu jelita grubego pierwszym badaniem jakie powinno zostać wykonane jest badanie per rectum, pozwalające ocenić śluzówkę odbytnicy, wyczuć ewentualne guzy w miednicy mniejszej, a czasem także znaleźć krwawienie.
Podstawowymi badaniami w diagnostyce nowotworu przewodu pokarmowego są, niezmiennie od czasu pierwszego zastosowania, badania endoskopowe. Dzięki nim można w łatwy sposób i z dużym prawdopodobieństwem rozpoznać charakter choroby, która dotyka zarówno górnego, jak i dolnego odcinka przewodu pokarmowego.
Gastroskopia polega na wziernikowaniu górnego odcinka przewodu pokarmowego. Trwa około 5-10 minut. Do badania należy przystąpić na czczo. Gastroskopię wykonuje się u Pacjenta leżącego na lewym boku- w miejscowym znieczuleniu tylnej ściany gardła. Wskazaniami do jej przeprowadzenia są dolegliwości dyspeptyczne (uczucie wczesnej sytości, odbijania, nudności, wymioty, zgaga, wzdęcia).
Kolonoskopia to wziernikowanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego fiberoskopem o długości 130-160 cm. Podobnie, jak przy gastrokopii, badanie wykonuje się w pozycji leżącej, na lewym boku, z podkurczonymi nogami. W większości przypadków odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Podczas kolonoskopii możliwe jest wykonywanie wielu zabiegów (usunięcie polipów, rozszerzenie światła przewodu pokarmowego). Badania endoskopowe umożliwiają obejrzenie zmiany z równoczesnym pobraniem wycinka do oceny mikroskopowej. Skuteczność tych metod określa się aż na 90%. W diagnostyce nowotworowej stosuje się również badania radiologiczne przewodu pokarmowego z użyciem kontrastu. Pozwala to na uwidocznienie opóźnienia usuwania treści z żołądka czy zaburzenia kurczliwości. Badania radiologiczne nie wykazują powierzchownych, wczesnych zmian w ścianie przewodu pokarmowego. Metoda nie jest tak skuteczna, jak badania endoskopowe ze względu na brak możliwości pobrania fragmentów tkanek do oceny histopatologicznej.
Ultrasonografia (USG) pozwala na ocenę pozostałych narządów jamy brzusznej, z kolei tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny, są wykorzystywane do dokładnego określenia stopnia zaawansowania choroby nowotworowej. Do podstawowych badań przy podejrzeniu nowotworów przewodu pokarmowego należy badanie kału na krew utajoną. Utrata krwi z kałem może prowadzić do niedokrwistości z niedoboru żelaza, którą wykaże zwykła morfologia. Wynik dodatni może świadczyć o chorobie nowotworowej. Dla potwierdzenia diagnozy należy wykonać badanie endoskopowe.
dr n. med. prof. UMK Wojciech Zegarski
Koordynator Oddziału Klinicznego Chirurgii Onkologicznej w Centrum Onkologii w Bydgoszczy
