Choroba Hashimoto – dlaczego dieta bezglutenowa może okazać się konieczna?
Osoby cierpiące na chorobę Hashimoto bardzo często zmuszone są całkowicie wyeliminować gluten ze swojej diety. Konieczność zmiany sposobu odżywiania ma związek z obecnością celiakii – choroby genetycznej, która u osób z Hashimoto występuje nawet 10-krotnie częściej niż u osób zdrowych [1]. Czy dieta bezglutenowa może w jakiś sposób poprawić funkcjonowanie tarczycy? Okazuje się, że tak!
Współwystępowanie choroby Hashimoto z celiakią – skąd się bierze?
Powodem jest autoimmunologiczne podłoże obu chorób. Schorzenia z autoagresji niestety lubią wzajemnie się przyciągać. Ryzyko wystąpienia celiakii będzie większe nie tylko u osób dotkniętych chorobą Hashimoto, ale również reumatoidalnym zapaleniem stawów, cukrzycą typu I, łuszczycą, łysieniem plackowatym czy chorobą Gravesa-Basedowa.
Co dzieje się w organizmie osoby chorej na celiakię?
Organizm osoby chorej na celiakię, a dokładnie odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych kosmki jelitowe, są nieustannie atakowane przez skierowane przeciwko nim przeciwciała. Do nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego dochodzi po każdym kontakcie z glutenem – białkiem zbożowym znajdującym się w wielu popularnych zbożach – w tym życie, pszenicy, jęczmieniu oraz owsie. W miarę postępu choroby kosmków jest coraz mniej. W końcu jelito cienkie, które wcześniej pokryte było milionami maleńkich wypustek, staje się niemal całkowicie gładkie. Wówczas, nawet przy prawidłowej diecie, osoba chora będzie miała niedobory najważniejszych makro –i mikroelementów.
Oprócz składników odżywczych źle wchłaniać będą się również leki stosowane w leczeniu chorób współwystępujących, np. właśnie choroby Hashimoto. Warto dodać, że przeciwciała przeciwgliadynowe, tak charakterystyczne dla celiakii, mogą atakować również komórki tarczycy. Dietą bezglutenową możemy jednak zatrzymać proces ich niszczenia [1].
Ilu chorych na Hashimoto ma jednocześnie celiakię?
Różne źródła podają, że współwystępowanie nadwrażliwości na gluten i choroby Hashimoto dotyczy od 3,2% do nawet 43% pacjentów! Ocenia się że ryzyko celiakii u osób z chorobą Hashimoto wynosi 1:30 (10 razy większe niż u osób zdrowych) i jest wyższe niż u osób cierpiących na chorobę Gravesa-Basedowa [1].
Badanie genetyczne w kierunku celiakii rekomendowane przez ESPGHAN
Test DNA na celiakię jest rekomendowany przez Europejskie Towarzystwo Gastrologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) u osób ze stwierdzoną chorobą Hashimoto [2]. Jeśli u chorego na Hashimoto zostanie rozpoznana celiakia, to wyeliminowanie glutenu może spowodować potrzebę zmniejszenie dawki hormonów. A to dlatego, że poprawi się funkcjonowanie tarczycy i co za tym idzie stężenie przeciwciał typowych dla choroby Hashimoto (aty-TPO) spadnie [1]. Trzeba pamiętać, że osoba chora na celiakię nie traci kosmków jelitowych na zawsze. Dieta bezglutenowa w większości przypadków pozwala się im odbudować, przywracając jednocześnie zdolność do wchłaniania składników odżywczych i leków.
Odpowiednia diagnostyka jest bardzo ważna. Przejście na dietę bezglutenową przed zdiagnozowaniem trwałej nietolerancji glutenu może zafałszować wyniki testów serologicznych (również niezbędnych w diagnostyce celiakii). Niepotrzebna eliminacja wspomnianego białka może być też przyczyną nadwagi i otyłości [3], chorób serca oraz cukrzycy. To jednak nie wszystko. Rezygnacja z glutenu wiąże się również ze wzrostem niekorzystnej mikroflory jelitowej [4] oraz większym spożyciem toksycznego pierwiastka – arsenu, który występuje m.in. w naturalnie bezglutenowym ryżu [5]. Dieta bezglutenowa, choć modna i uważana za zdrową, jest konieczna tylko przy potwierdzonej celiakii. Jeśli nie mamy ewidentnych wskazań do jej stosowania, nie powinniśmy jej wprowadzać. Inaczej możemy sobie bardziej zaszkodzić niż pomóc.
Źródła:
[1] A. E. Ratajczak, M. MoszakA, Marian Grzymisławski, Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto, „Pilęgniarstwo i Zdrowie Publiczne” 2017, 7 (4), s. 305-311. [2] Nowe wytyczne diagnostyki celiakii wg Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN), oprac. A. Rybak, „Standardy Medyczne Pediatria” 2012, 9, s. 179-184. [3] Gaesser G.A., Carbohydrate quantity and quality in relation to body mass index, “Journal of the American Dietetic Association” 2007, 107 (10), p. 1768-1780. [4] De Palma G., Nadal I., Collado M.C., Sanz Y., Effects of a gluten-ćfree diet on gut microbiota and immune function in healthy adult human subjects, “The British journal of nutrition” 2009, 102 (8), p. 1154-1160. [5] Zdrojewicz Z., Jagodziński A., Kowalik M., Ryż to zdrowie – prawda czy mit?, „Medycyna Rodzinna” 2017, 20(1), s. 53-59.Autor: Natalia Jeziorska, testDNA, www.testdna.pl