Zidentyfikowano najwcześniejsze objawy Alzheimera. Pojawiają się już w młodości

Naukowcy z Uniwersytetu Ruhr i Uniwersytetu we Freiburgu w Niemczech ustalili, że najwcześniejsze oznaki choroby Alzheimera, nieuleczalnej i śmiertelnej postaci demencji starczej, mogą pojawić się w młodym wieku, dziesiątki lat przed początkiem choroby. Wnioski z badań zaprezentowano w artykule opublikowanym w czasopiśmie „Science Advances”.

Naukowcy przeprowadzili eksperyment z 267 zdrowymi osobami. 65 z nich było nosicielami allelu (wariantu) genu APOE ε4, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera w przyszłości. Obecność tego allelu wpływa na prawidłowy rozwój kory śródwęchowej półkul mózgowych, która bierze udział w orientacji przestrzennej i tworzeniu pamięci. Wiadomo, że obszar ten dotyczy przede wszystkim pacjentów z demencją starczą typu Alzheimera, jeszcze przed wystąpieniem oczywistego upośledzenia zdolności poznawczych.

Ochotników poproszono o zdanie testu integracji ścieżki (PI), w którym osoba podświadomie zapamiętuje ścieżkę i jest w stanie odnaleźć drogę powrotną bez korzystania z zewnętrznych punktów odniesienia. Podczas badania uczestnicy musieli zapamiętać położenie kosza w wirtualnym obszarze i podejść do drzew (ich liczba wahała się od jednego do pięciu), w pobliżu których znajdowało się jabłko. Kiedy podmiot dotarł do drzewa, zniknął. Po zniknięciu wszystkich drzew trzeba było znaleźć drogę z powrotem do kosza. Im bardziej uczestnicy mylili się w ocenie odległości do kosza i kierunku do niego, tym mniejsza była efektywność integracji trasy. W wielu badaniach ochotnicy byli poddawani czynnościowemu obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego.

Okazało się, że możliwość integracji trasy była związana z wydajnością komórek siatki w korze śródwęchowej. Te neurony są odpowiedzialne za reprezentowanie siatki w przestrzeni i są aktywowane, gdy zwierzę lub osoba przekracza węzły tej wyimaginowanej siatki. Zatem dezorientacja obserwowana u ochotników z APOE ε4 była spowodowana dysfunkcją neuronów sieci krystalicznej. Umożliwia to wykrycie osób z wysokim ryzykiem choroby Alzheimera na kilkadziesiąt lat przed wystąpieniem demencji.

Naukowcy odkryli również, że deficyt w zdolności integracji trasy można skompensować aktywnością innych obszarów mózgu – tylnego zakrętu obręczy i kory zaplenowej. Są one aktywowane, gdy dostępne są zewnętrzne punkty orientacyjne, co pozwala nosicielom APOE ε4 być na równi z osobami z normalnym genem.