Stwardnienie rozsiane – przyczyny, objawy, leczenie

Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą atakującą centralny układ nerwowy. Wpływa na mózg, rdzeń kręgowy i nerwy wzrokowe.

Objawy mają szeroki zasięg. W łagodniejszych przypadkach, może występować drętwienie kończyn. Ciężkie przypadki mogą obejmować paraliż a nawet utratę wzroku.

Nie da się przewidzieć, jak postępuje stwardnienie rozsiane (MS). Choroba ta występuje dwa do trzech razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, a diagnozę zwykle stawia się w wieku od 20 do 50 lat.

Fakty dotyczące stwardnienia rozsianego

Stwardnienie rozsiane wpływa na centralny układ nerwowy.
Rozpoznanie zwykle ma miejsce w wieku od 20 do 50 lat. Nie można przewidzieć, jak choroba się rozwinie. Łagodne objawy obejmują mrowienie i drętwienie, ale ciężkie przypadki mogą obejmować utratę wzroku i paraliż. Nie ma lekarstwa, ale leczenie może złagodzić objawy i pomóc choremu radzić sobie w codziennym życiu.

MS wpływa na centralny układ nerwowy (CNS), ale nie wiadomo dokładnie, dlaczego tak się dzieje. W OUN włókna nerwowe są otoczone osłonką mielinową, która je chroni. Mielina pomaga również nerwom w szybkim i skutecznym przesyłaniu sygnałów elektrycznych. W stwardnieniu rozsianym, osłonka mielinowa znika w wielu obszarach, pozostawiając bliznę lub stwardnienie. Stwardnienie rozsiane oznacza „blizny w wielu obszarach”.

Obszary, w których nie ma mieliny, nazywa się blaszkami lub zmianami. W miarę nasilania się zmian chorobowych, włókna nerwowe mogą pękać lub ulegać uszkodzeniu. W rezultacie, impulsy elektryczne z mózgu nie przepływają gładko do nerwu docelowego. Gdy nie ma mieliny, włókna nie mogą przewodzić impulsów elektrycznych. Wiadomości z mózgu do mięśni nie mogą być przekazywane.

Rodzaje

Istnieją cztery rodzaje stwardnienia rozsianego:
Zespół klinicznie izolowany (CIS): Jest to pojedynczy, pierwszy epizod, z objawami trwającymi co najmniej 24 godziny. MS z nawrotem choroby (RRMS): Jest to najczęstsza postać, dotykająca około 85 procent osób ze stwardnieniem rozsianym i obejmująca ataki nowych lub nasilających się objawów.

Pierwotne postępujące stwardnienie rozsiane (PPMS): Objawy pogarszają się stopniowo, bez wczesnych nawrotów lub remisji. Około 15 procent przypadków to PPMS. Wtórnie postępujące MS (SPMS): Po początkowych epizodach lub nawrocie i remisji, choroba postępuje stabilnie.

Objawy

Stwardnienie rozsiane wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, który kontroluje wszystkie działania w ciele. Gdy uszkodzone są włókna nerwowe, które przenoszą komunikaty do i z mózgu, objawy mogą wystąpić w dowolnej części ciała.

U niektórych pacjentów objawy są tak łagodne, że nie zauważają niczego, aż do końca choroby. Inni mogą być świadomi swoich objawów nawet we wczesnym stadium.

Ogólne objawy to:

słabe mięśnie
zaburzenia widzenia
trudności z koordynacją i równowagą
drętwienie i mrowienie
problemy z myśleniem i pamięcią

Skutki MS

Problemy z pęcherzem: Może występować trudność w całkowitym opróżnieniu pęcherza, częste oddawanie moczu i nietrzymanie moczu.

Problemy z jelitami: Zaparcia mogą prowadzić do wtrącenia się kału, co może doprowadzić do nietrzymania stolca.

Zmęczenie: Dotyczy to do 90 procent pacjentów i może osłabić ich zdolność do funkcjonowania w pracy lub w domu.

Zawroty głowy: Są to częste problemy, tak samo, jak trudności z równowagą.

Dysfunkcja seksualna: Utrata zainteresowania seksem jest powszechna, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.

Spastyczność i skurcze mięśni: Uszkodzone włókna nerwowe w rdzeniu kręgowym i mózgu, mogą powodować bolesne skurcze mięśni. Mięśnie mogą się sztywnieć.

Drżenie: Mogą wystąpić mimowolne ruchy drgające.

Problemy ze wzrokiem: może wystąpić podwójne widzenie lub rozmycie widzenia, częściowa lub całkowita utrata wzroku lub zniekształcenie koloru czerwono-zielonego. Zwykle dotyczy to jednego oka. Zapalenie nerwu wzrokowego może powodować ból, gdy oko porusza się.

Zmiany emocjonalne i depresja: Demielinizacja i uszkodzenie włókien nerwowych w mózgu, może wyzwalać zmiany emocjonalne. Badania powiązały stwardnienie rozsiane z 50% szansą na wystąpienie depresji.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Dokładna przyczyna SM jest nieznana, ale uważa się, że jest to zaburzenie autoimmunologiczne. Oznacza to, że układ odpornościowy atakuje mielinę tak, jakby była niepożądanym obcym ciałem, tak jak może atakować wirusa lub bakterie.

Czynniki ryzyka obejmują:

Wiek: diagnoza jest bardziej prawdopodobna w wieku od 20 do 50 lat
Płeć: więcej kobiet ma MS niż mężczyzn
Pochodzenie etniczne: Częściej występuje u osób pochodzenia europejskiego
Czynniki genetyczne: Podatność może być przekazywana w genach

Leczenie

Nie ma lekarstwa na SM, więc leczenie koncentruje się na hamowaniu odpowiedzi autoimmunologicznej i radzeniu sobie z objawami.

Rehabilitacja

Rehabilitacja ma na celu pomóc pacjentom poprawić lub utrzymać zdolność do skutecznego wykonywania obowiązków domowych i zawodowych.

Programy zazwyczaj obejmują:

Fizjoterapia: ma na celu zapewnienie ludziom umiejętności utrzymania i przywrócenia maksymalnego ruchu i zdolności funkcjonalnej.
Terapia zajęciowa: terapeutyczne wykorzystanie pracy, samoopieki i zabawy, w celu zwiększenia rozwoju i zapobiegania niepełnosprawności.
Terapia mowy: terapeuta mowy i języka przeprowadzi specjalne szkolenie.
Rehabilitacja poznawcza: pomaga ludziom radzić sobie ze specyficznymi problemami w myśleniu i percepcji.
Rehabilitacja zawodowa: pomaga osobom niepełnosprawnym w planowaniu kariery, nauce umiejętności zawodowych, zdobyciu i utrzymaniu pracy.

Rokowania

Postęp MS jest różny dla każdej osoby, więc trudno przewidzieć, co się stanie. Jednak, długość życia osoby ze stwardnieniem rozsianym jest zwykle mniej więcej taka sama, jak u osoby bez tej choroby. W rzadkich przypadkach objawy mogą być śmiertelne.

Stwardnienie rozsiane jest chorobą nieprzewidywalną i dotyka ludzi na różne sposoby. Dla niektórych zaczyna się od subtelnych oznak, u innych osób objawy nasilają się szybko, w ciągu tygodni lub miesięcy.