Na ratunek nerkom

Nowotwory nerek to dość często występujące guzy. Stanowią około 2-3 procent wszystkich nowotworów u osób dorosłych. Wcześnie wykryte pozwalają na wykonanie zabiegów oszczędzających.

Ból w okolicy lędźwiowej, wyczuwalny guz i krwiomocz, są to objawy typowe dla guzów o znacznym zaawansowaniu miejscowym. Na podstawie tej triady niegdyś wykrywano nowotwory nerek. W takim stopniu zaawansowania jedynym sposobem leczenia było chirurgiczne usunięcie nerki wraz z nadnerczem i otaczającą tkanką tłuszczową (nefrektomia radykalna). Ostatnie kilka lat przyniosło wiele zmian. Dzięki wprowadzeniu badań obrazowych – USG i tomografii komputerowej, połowę guzów nerek wykrywa się przypadkowo, gdy nie dają jeszcze żadnych objawów. To pozwala na wykonywanie zabiegów organooszczędnych. W Centrum Onkologii w Bydgoszczy stosowane są trzy metody organooszczędnego leczenia nowotworów nerek: częściowa nefrektomia (NSS), termoablacja (RFA) i selektywna embolizacja (SAE).

NSS polega na operacyjnym usunięciu guza, w granicach zdrowych tkanek, z zachowaniem jak największej ilości miąższu nerki. Jest to metoda stosowana w chorobach jedynej lub jedynej wydolnej nerki, w przypadku zmian, które mogą w przyszłości upośledzić funkcję nerek, a także w guzach o małym stopniu zaawansowania, o ile tylko ich lokalizacja pozwala na taki rodzaj zabiegu. Wyniki onkologiczne są porównywalne do radykalnego usunięcia nerki, ale na skutek zachowania większej ilości miąższu, zmniejsza się ogólna śmiertelność. Przy tej metodzie leczenia istnieje pewne ryzyko utraty funkcji operowanej nerki.

RFA polega na zniszczeniu tkanki guza za pomocą wysokiej temperatury. Powstaje ona dzięki przepływowi prądu zmiennego (460 kHz), który doprowadzany jest do guza przez elektrodę igłową. Zabieg może być wykonywany przezskórnie pod kontrolą USG, tomografii komputerowej lub śródoperacyjnie. Jest to metoda stosowana w przypadku guzów o małym stopniu zaawansowania, położonych obwodowo, u osób obciążonych chorobami współistniejącymi, w obustronnych guzach oraz u Pacjentów z jedyną nerką. Termoablacja wykonywana przezskórnie jest techniką małoinwazyjną i może być stosowana u osób, u których ze względu na choroby współistniejące nie jest wskazane leczenie operacyjne.

SAE polega na wykonaniu badania obrazowego, uwidaczniającego tętnice i zamknięciu naczynia, który zaopatruje guz. Jest to technika małoinwazyjna, nie wymagająca znieczulenia. Może być stosowana u Pacjentów, u których ze względu na rozmiar lub lokalizację guza nie można wykonać termoablacji, a jednocześnie z powodu chorób współistniejących nie jest wskazane leczenie operacyjne.

Zastosowanie jednej z wyżej wymienionych metod nie wyklucza stosowania innych. W pewnych przypadkach możliwe i wskazane jest łączenie różnych metod leczenia (np. nefrektomia radykalna i termoablacja guza w drugiej nerce, częściowa resekcja połączona z termoablacją w przypadku mnogich guzów). Możliwe jest też wykonanie chirurgicznego usunięcia nerki u Pacjenta poddanego poprzednio leczeniu organooszczędzającemu. Często leczeniu organooszczędzającemu towarzyszy biopsja guza nerki. Wykonuje się ją pod kontrolą USG albo tomografii komputerowej. Jest wskazana w przypadku zastosowania leczenia RFA lub SAE – pozwala na uzyskanie materiału do badania histopatologicznego. Biopsja jest wskazana także przed rozpoczęciem leczenia u Pacjentów, u których wykryto przerzuty. Nie ma natomiast konieczności wykonywania jej u osób zakwalifikowanych do leczenia operacyjnego (NSS lub nefrektomii radykalnej).

Lek. Miłosz Jasiński
Oddział Kliniczny Urologii Onkologicznej w Centrum Onkologii w Bydgoszczy